nov
Luisteren voorbij de specificaties: de magie begint pas als de naald de groef raakt
Auteur: Menno – 3 november 2025
Soms is het goed om even alles wat je weet over hifi los te laten. Niet meer denken in frequentiebereik, demping of compliance, maar gewoon luisteren. In de winkel praat ik dagelijks over draaitafels en elementen – de verschillen, de technische kanten, de voorkeuren. Maar eerlijk: pas als je ze thuis hoort, onder rustige omstandigheden, weet je echt wat ze doen. Daarom besloot ik vijf interessante elementen naast elkaar te zetten in mijn werkkamer: de Ortofon 2M Black, Hana ML, de nieuwste Audio-Technica’s AT33xMLB & AT-VM740xML (Nederlandse primeur) en als laatste de bekende Audio-Technica AT-ART9XI.
Mijn interesse voor vinyl gaat ver terug. Vanaf mijn 5e jaar met een Philips 212 (die door mijn vader mijn kamer ‘opgegooid werd’. En later met fraaie combinaties van oa. Linn en Bluenote, waarbij deze laatste was voorzien van een Benz Micro-element waarvan Van den Hul destijds de naaldtip had vervangen. Mooie tijden, maar zo’n vijftien jaar geleden verdween de draaitafel set-up. Niet omdat de interesse weg was, maar omdat een hifi-set met open toonarmen en jonge kinderen zelden een goed huwelijk vormt. Nu de rust is teruggekeerd, heb ik het vinyl langzaam weer opgepakt. Een Audio-Technica AT-LP5X was de eerste stap – eenvoudig, stil en betaalbaar. Geen high-end machine, maar wél een leuke ‘instapper’ om de draad weer op te pakken en opnieuw te ontdekken waarom vinyl zo verslavend kan zijn.
Mijn werkkamer is tegenwoordig de plek waar muziek en vinyl elkaar vinden. Daar staat een Fezz Titania buizenversterker te gloeien naast een set Rogers LS3/5A’s uit de jaren zeventig – luidsprekers die niet groot doen, maar groots klinken. Geen overbodige bas, geen gelikte show, gewoon eerlijk geluid. Ideaal om verschillen in klank, textuur en dynamiek te horen zonder dat er iets wordt aangedikt. Voor deze luistertest heb ik platen gekozen die ik al jaren gebruik als referentie: Invocations / The Moth and the Flame van Keith Jarrett voor klank en ruimte, Diamond Life van Sade voor groove en timing, Afterglow van Sarah McLachlan voor stem en sfeer, en Misa Criolla van Ariel Ramirez voor koor en dynamiek.
De Audio-Technica AT-VM740xML mocht het spits afbijten. Deze nieuwe uitvoering van de 740ML is op het oog vrijwel gelijk, maar intern duidelijk verfijnd. De ophanging is verbeterd, de afstemming wat rustiger. Waar de vorige versie nog iets streng kon klinken, laat deze x-uitvoering de muziek vrijer ademen. De pianotonen van Jarrett kwamen prachtig gedefinieerd naar voren, helder maar nooit scherp. Wat vooral opviel, was de stilte achter de muziek. Geen spoor van ruis of spanning, gewoon rust – en dat is precies wat je wilt. De 740xML is geen element dat indruk probeert te maken, maar juist door zijn vanzelfsprekendheid overtuigt.
Daarna kwam de Ortofon 2M Black aan de beurt. Dit element staat bekend om zijn levendigheid, en dat is zacht uitgedrukt. Zodra de naald de groef raakt, staat de kamer aan. Smooth Operator van Sade kreeg extra energie, meer diepte in de bas en een scherp afgetekende stem. De Shibata-naald is messcherp en haalt enorm veel detail naar boven, maar vraagt om zorgvuldige afstelling. Een verkeerde VTA en hij laat dat genadeloos horen. Goed afgesteld is het echter een element met karakter: open, dynamisch, soms zelfs een tikje brutaal, maar altijd meeslepend. Het is de tegenhanger van de rustige Audio-Technica: meer show, maar ook meer spektakel.
De Hana ML bracht daarna de balans terug. Waar de Ortofon de spotlights opzoekt, lijkt de Hana het licht juist te dimmen. Afterglow van Sarah McLachlan klonk zachter, warmer, met een vloeiende natuurlijkheid die me onmiddellijk deed ontspannen. De stemweergave is subliem – menselijk, tastbaar en zonder randjes. Wat de Hana bijzonder maakt, is de manier waarop ze detail en rust combineert. Je hoort alles, maar niets duwt zich naar voren. Het is muziek in plaats van geluid. Na een paar minuten vergat ik dat ik aan het vergelijken was, en dat is meestal het mooiste compliment dat je kunt geven.
er is niet één absolute winnaar…
Toen kwam de verrassing van de avond: de Audio-Technica AT33xMLB, een nieuw MC-element dat zijn voorgangers duidelijk voorbijstreeft. Audio-Technica heeft intern flink gesleuteld: minder ruis, meer stabiliteit, een beter uitgebalanceerde kanaalscheiding. En dat hoor je direct. Op Misa Criolla stond het koor los in de ruimte, gelaagd en precies in balans. Elk stemgeluid kreeg zijn eigen plek zonder dat het geheel aan samenhang verloor. De 33xMLB heeft de helderheid en snelheid van de 740xML, maar met de diepte en autoriteit van een MC. De klank is volwassen, ritmisch sterk en vol nuance. Dit is een element dat zich met gemak kan meten met duurdere concurrenten.
De avond eindigde met de Audio-Technica AT-ART9XI – een element dat eigenlijk geen introductie meer nodig heeft. De eerste tonen van The Moth and the Flame van Jarrett maakten meteen duidelijk dat dit een ander niveau is. De ART9XI speelt met een vanzelfsprekendheid die je zelden hoort. Alles klopt: de plaatsing, de dynamiek, de rust. Je hoort niet langer de opname, maar de muziek zelf. De LS3/5A’s, normaal wat bescheiden van karakter, klonken ineens groots en ruimtelijk. Dit is high-end! De ART9XI verdwijnt volledig uit de keten, en dat is precies wat de beste elementen doen.
Na verschillende avonden luisteren, wisselen en weer terugzetten, werd één ding duidelijk: elk element heeft zijn eigen persoonlijkheid, en er is niet één absolute winnaar. De Hana ML is de sfeermaker: warm, vloeiend en op stemmen onovertroffen. De Ortofon 2M Black is de showman: krachtig, ritmisch en vol leven. De Audio-Technica’s zijn de precisiewerkers: informatief, gebalanceerd en ongelofelijk muzikaal. De AT33xMLB is misschien wel de grootste verrassing van allemaal – volwassen, expressief en opvallend ruimtelijk voor zijn prijsklasse – terwijl de ART9XI overtuigt met pure verfijning. De AT-VM740xML tenslotte bewijst dat ook binnen MM nog steeds echte vooruitgang wordt geboekt: rustiger, natuurlijker, beter uitgebalanceerd dan ooit.
Wat opvalt bij de nieuwe Audio-Technica’s is de muzikale rust die ze uitstralen. Minder nadruk op techniek, meer op samenspel. Ze laten muziek vanzelf ontstaan, zonder de luisteraar te vermoeien. En eerlijk: mijn LP5X hield zich uitstekend staande, maar tegelijkertijd hoor je dat deze elementen meer kunnen. Vooral de 33xMLB en ART9XI fluisteren zachtjes dat ze graag op een hogere klasse draaitafel zouden willen spelen. En ik geef ze geen ongelijk. Misschien wordt het inderdaad weer tijd om de volgende stap te zetten – niet uit onvrede, maar omdat ik nu weer weet hoe leuk het is om met vinyl bezig te zijn.
Na deze luistersessie blijft vooral het plezier hangen. Het moment dat de naald de groef raakt, het kleine tikje statische elektriciteit, het oplichten van de buizen – dat hele ritueel hoort erbij. De verschillen tussen de elementen zijn groot, maar wat ze gemeen hebben, is dat ze allemaal iets toevoegen aan dat gevoel. Vinyl draait niet alleen om klank, het draait om beleving. En die is met deze vijf kandidaten rijk vertegenwoordigd.
Bij AVNUE in Eindhoven hebben we vrijwel altijd een vijftiental elementen speelklaar opgesteld – van betaalbare MM-modellen tot high-end MC’s. We nemen graag de tijd om ze te laten horen, te vergelijken en te bespreken wat bij jouw set-up past.
Je kunt ook eens op de websites van de diverse fabrikanten:
Luisteren kan op afspraak, in alle rust, met de koffie en de juiste muziek binnen handbereik!